[ Pobierz całość w formacie PDF ]
- utrzymaniem prawidłowej temperatury ciała,
-
-
-
- tzw. swoiście dynamicznym działaniem po\ywienia SDDP
-
-
-
SDDP to okresowe zwiększenie tempa przemiany materii spowodowane spo\yciem
pokarmów, ich strawieniem, wchłonięciem i wykorzystaniem wchłoniętych składników
od\ywczych (koszt trawienia pokarmów). Rodzaj po\ywienia ma wpływ na PPPM (spo\ycie
białek zwiększa o 20 40%, tłuszczów o 10 15%, węglowodanów o 6%, dieta mieszana
zwiększa nasilenie przemian o 10%),
- wykonywaniem wielu ró\nych czynności związanych z pracą zawodową, rekreacją.
-
-
-
Metody obliczenia PPM i CPM rachunkowe
Aby obliczyć przybli\oną wartość PPM w ciągu doby, przyjmuje się, \e PPM
u mę\czyzn wynosi 1 kcal/kg masy ciała/godzinę, a u kobiet 0,9 kcal/kg masy ciała/godzinę.
Do obliczania CPM na podstawie obliczonej PPM mo\na wykorzystać współczynniki
aktywności fizycznej:
przy małej aktywności fizycznej przyjmujemy współczynnik 1,4,
przy umiarkowanej aktywności fizycznej przyjmujemy współczynnik 1,7,
przy du\ej aktywności fizycznej przyjmujemy współczynnik 2,0.
Do pomiarów całkowitej przemiany materii stosujemy te\ kartę aktywności dziennej
metodę sumowania wydatków energetycznych.
Tabela 11. Wzór karty aktywności dziennej [3, s. 96]
Czynność Czas trwania Koszt energetyczny Całkowity koszt Całkowity koszt
czynności czynności w ciągu energetyczny energetyczny czynności
(w minutach) 1 minuty z tabeli czynności (2) x (3) przy swojej masie ciała
(kcal/kg m.c./min) (kcal/kg m.c.) kcal/osobę
(4) x masa ciała
(1) (2) (3) (4) (5)
np. np.
spanie 420
toaleta 30
praca 60 0,0172 7,22
przy
komputerze
1440/24 godz. suma
Zostały opracowane tabele przedstawiające koszt energetyczny wybranych czynności
[kcal/kg masy ciała/min.]
Mo\na obliczyć równie\ PPM na podstawie wzorów Harrisa i Benedicta.
Uwzględniając ró\nice w przemianie materii związane w płcią opracowano odrębne
wzory dla mę\czyzn i kobiet:
- mę\czyzni:
-
-
-
PPM = 66 + (9,6 x masa ciała w kg) + (5 x wzrost w cm) (6,8 x wiek w latach)
- kobiety:
-
-
-
PPM = 655 + (9,6 x masa ciała w kg) + (1,8 x wzrost w cm) (4,7 x wiek w latach).
Obliczanie PPM na podstawie wzoru Breitmana.
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
40
W metodzie tej nale\y najpierw obliczyć powierzchnię skóry osoby badanej, a następnie
odczytać odpowiednią wartość z tabeli średniego wydatku energetycznego (PPM) u kobiet
i mę\czyzn, w zale\ności od wieku (w kcal/dobę/1m2 powierzchni skóry). Tabelę zawiera
literatura [3].
Odczytaną wartość pomno\yć przez obliczoną powierzchnię skóry S. Uzyskany wynik PPM
w kcal/dobę.
S= 0,0087(W + H) 0.26,
gdzie: S powierzchnia skóry w m2
W masa ciała w kg
H wzrost w cm.
Wartość energetyczna po\ywienia
Do prawidłowego funkcjonowania organizmu potrzebna jest odpowiednia ilość energii.
yródłem energii dla człowieka jest spo\ywana przez niego \ywność. W wyniku spalania
zawartych w po\ywieniu składników organicznych tworzy się energia cieplna zwana
wartością energetyczną produktów, potraw lub posiłku. Wartość energetyczną wyra\a się
w kilokaloriach (kcal) lub w kilod\ulach (kJ), najczęściej przeliczając na jednostkę wagową
np. na 100g. 1kJ odpowiada 4,18 kcal
Ró\ne rodzaje składników od\ywczych wydzielają podczas przemiany (spalania) ró\ne
ilości energii. Ilość energii powstającej w organizmie ze spo\ytych składników od\ywczych
określają współczynniki energetyczne Atwatera.
Ich wartości:
1g białka 4 kcal,
1g tłuszczu- 9 kcal,
1g węglowodanów 4 kcal,
1g alkoholu etylowego 7 kcal.
Sposoby obliczania wartości energetycznej \ywności
Do obliczenia wartości energetycznej mo\na stosować metody fizyczne, chemiczne lub
obliczeniowe. Najbardziej popularne są metody obliczeniowe. Na podstawie zawartości
węglowodanów przyswajalnych, tłuszczów, białek w badanym produkcie lub potrawie oraz
równowa\ników energetycznych, oblicza się wartość energetyczną wg wzoru:
Wartość energetyczna [kcal/100g]=9T + 4B + 4W,
gdzie: W zawartość węglowodanów przyswajalnych [g/100g],
T zawartość tłuszczów [g/100g],
B zawartość białka [g/100g].
Węglowodany przyswajalne = węglowodany ogółem zawartość błonnika pokarmowego
Wartość energetyczną potrawy oblicza się sumując wartość energetyczną wchodzących
w jej skład produktów, a całych racji pokarmowych na podstawie kaloryczności
poszczególnych potraw i posiłków. Dane o wartości energetycznej \ywności znajdują się
w tabelach składu i wartości od\ywczej produktów spo\ywczych i potraw. Są one przydatne
do przybli\onej, szybkiej oceny kaloryczności po\ywienia. Produkty spo\ywcze
charakteryzują się zró\nicowaną wartością energetyczną.
Tabela 12. Podział produktów spo\ywczych w zale\ności od ich wartości energetycznej [2, s. 84]
Zaw. en.
Kategoria kcal/100g Produkty spo\ywcze
produktu
Produkty o bardzo
wysokiej wartości 700 900 oleje, smalec, margaryna, masło
energetycznej
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
41
Produkty o wysokiej ciasta, niektóre ciastka, chipsy, chałwa, czekolada,
450 700
wartości energetycznej orzechy, salami, boczek, wieprzowina
przetwory zbo\owe, sery topione i podpuszczkowe,
Produkty o średniej
250 450 suche nasiona strączkowych, śmietana, tłuste ryby,
wartości energetycznej
wieprzowina, większość wędlin
cielęcina, drób, jaja, niektóre gatunki pieczywa,
Produkty o niskiej
100 250 przetwory owocowe, sery twarogowe, wędliny
wartości energetycznej
drobiowe, wędliny luksusowe, wołowina
Produkty o bardzo niskiej poni\ej chude ryby, grzyby, mleko i napoje mleczne, owoce,
wartości energetycznej 100 warzywa, ziemniaki
Porównując ilość energii dostarczonej do organizmu z po\ywieniem z ilością energii
wydatkowanej przez organizm uzyskujemy bilans energetyczny.
UJEMNY
BILANS ENERGETYCZNY
DODATNI
pobranie energii
pobranie energii
mniejsze od
większe od wydatków
wydatków
energetycznych
energetycznych
zerowy
pobranie energii
nadmiar energii
wykorzystywane są
równowa\ne
odkładany w postaci
zapasy energii
wydatkom
tkanki tłuszczowej
odło\one w tkance
energetycznym
tłuszczowej
masa ciała bez
wzrost masy ciała
spadek masy
zmian
ciała
brak
[ Pobierz całość w formacie PDF ]