X


[ Pobierz całość w formacie PDF ]

 spalenia" i  zniszczenia"38, jogin stara się uwolnić od pamięć i, to znaczy
unicestwić dzieło Czasu. Nie jest to zresztą bynajmniej specyfika technik
indyjskich  mistyk takiego formatu jak Mistrz Eckhart nie przestaje
powtarzać, \e  nie ma większej przeszkody w Zjednoczeniu z Bogiem ni\ Czas",
\e to Czas nie pozwala człowiekowi poznać Boga itd. Nawiązując do tego, warto
byłoby przypomnieć, \e społeczności pierwotne regularnie  unicestwiają" świat,
aby go  stworzyć na nowo" i, w rezultacie, \yć w nowym Wszechświecie,
 bezgrzesznym", to znaczy pozbawionym  historii", pozbawionym pamięci. Znaczna
część regularnie odprawianych rytuałów ma na celu równie\ zbiorowe
 oczyszczenie" z  grzechów" (publiczne wyznawanie win, kozioł ofiarny itd.),
czy te\  w ostatecznym rozrachunku  unicestwienie przeszłości. Wszystko to
dowodzi, jak nam się wydaje, \e ciągłość między człowiekiem społeczności
pierwotnych i mistykiem nale\ącym d� wielkich religii historycznych nie
została zerwana: zarówno jeden, jak i drugi, z podobną siłą, choć innymi sro
karni, walczą zpamięciąiz Czasem.
Jednak\e ta metafizyczna deprecjacja Czasu i zmaga"1, się z  pamięcią"
nie wyczerpują stosunku duchowo
38 Takie przypuszczenie wyda się psychologom zacn
najprawdopodobniej bezpodstawne, jeśli nie zgoła niebezpi
Nie uzurpując sobie prawa do zabierania głosu w tej o ^
pragniemy przypomnieć z jednej strony o nadzwyczajnej ^
psychologicznej joginów i duchownych hinduskich, z drug ^
 o niewiedzy uczonych zachodnich na temat psycholog
rzeczywistości doświadczeń joginów. -;t
" dviskiej do Czasu i Historii. Przypomnijmy sobie lekcję ' 'tów Indry i
Narady: Maja manifestuje się za pośrednict-mern czasu, ale sama Maja jest
tylko siłą twórczą  zwłaszcza zaś siłą kosmogoniczną  Bytu absolutnego
(Siwy, Wisznu). Oznacza to, i\ ostatecznie Wielka Ułuda Kosmiczna stanowi
hierofanię. Ta Prawda, objawiona w mitach za pośrednictwem serii obrazów i  o-
powieści", w sposób bardziej systematyczny wyło\ona jest w upaniszadach39, a
tak\e u pózniejszych filozofów. Chodzi o to, \e na prapodstawę rzeczy, Grund,
składa się zarazem Maja i Duch Absol utny, Ułuda i Rzeczywistość, Czas i
Wieczność. Uto\samiając ze sobą wszystkie  przeciwieństwa" w jednej, jedynej
Pustce uniwersalnej (śunja), niektórzy filozofowie Mahajany (na przykład
Nagardzuna), a przede wszystkim rozmaite szkoły tant-ryczne, zarówno
buddyjskie (Wadzrajana), jak i hinduis-tyczne, doszły do podobnych wniosków.
Wszystko to nie powinno wydawać się zaskakujące, jeśli zna się pragnienie
duchowości indyjskiej, by przekroczyć przeciwieństwa i dwoistości, scalić
Rzeczywistość, przywrócić pierwotną Wnię. Jeśli Czas, jako Maja, jest tak\e
przejawem Bosko-sc', \ycie w Czasie nie jest, samo w sobie, złym uczyn-klem:
 zły uczynek" to myśleć, \e nie i s t -1 e J e n i c poza Czasem. Czas po\era
nas nie dlatego, \e \yjemy w Czasie, lecz dlatego, \e wierzymy w r e -no s ć
Czasu i przeto zapominamy o Wieczności lub Pogardzamy nią.
[ s. 83 i nast. niniejszego tomu  przyp. wyd.
wi onkluzJa ta nie jest bez znaczenia; zbyt często bo-stano S^!owa^za s'e
duchowość indyjską do jej skrajnych tyii(0 ,', ' d�ść  specjalistycznych", a
zarazem dostępnych Panind ^ ,/ęc'rcow l mistyków, zapominając o postawach kim
mit i ^' których 'lustrację stanowią przede wszyst-ta ^ stomie,  wyjście z
czasu", jakie osiąga dziwan-' �2nacza enstazę czy ekstazę niedostępną dla
więk-
Obrazy i symbole
104
szóści śmiertelników. Ale choć  wyjście z czasu" je uprzywilejowaną drogą
wyzwolenia (przypomnijmy sobi tylko symbole błyskawicznego objawienia itd.),
nie ozna cza to jeszcze, \e wszyscy ci, którzy go nie osiągnęli są
nieodwołalnie skazani na niewiedzę i niewolę. Jak pokazują mity Indry i
Narady, wystarczy zdać sobie sprawę z ontologicznej nierealności Czasu, a
tak\e uświadomić sobie rytmy Wielkiego Czasu Kosmicznego, by wyzwolić się z
ułudy. Podsumujmy zatem: Indie znają nie tylko dwie mo\liwe postawy w stosunku
do Czasu  postawę człowieka pogrą\onego w niewiedzy, który \yje wyłącznie w
doczesności i w ułudzie, oraz postawę Mędrca czy jogina, który usiłuje
 wyjść z czasu"; ale tak\e trzecią postawę, pośrednią: postawę tego, kto \yjąc
jednocześnie w czasie, przypadającym mu w udziale (w czasie historycznym), nie
zamyka się przed Wielkim Czasem ani nie traci nigdy świadomości nierealności
czasu historycznego. Sytuacja ta, którą Indra opisuje po swoim drugim
objawieniu, została obszernie wyło\ona w Bhagawadgicie. Została ona przede
wszystkim ukazana w indyjskiej literaturze metafizycznej oraz w dziełach
mistrzów nowo\ytnych Indu. Warto podkreślić przy okazji, \e to ostatnie
stanowisko stanowi niejako kontynuację postawy  człowieka pry"11' tywnego"
wobec Czasu.
x1 Rozdział III " " " " ." - - (
 B�G ZWIZUJCY" i SYMBOLIZM WZA�W -i " ; " . .
Srogi Macica ., " "
Wiemy, jaką rolę Georges Dumezil przypisuje Sro
giemu Władcy [le Soiwerain Terrible] z mitologii in-
doeuropejskich. Z jednej strony, w obrębie kategorii Wład
ców Najwy\szych znajduje się on w opozycji do Władcy
Wymierzającego Sprawiedliwość [le Souverain Juriste].
Tak na przykład Waruna przeciwstawia się Mitrze, Jupiter
 Fides. Z drugiej zaś strony, w porównaniu z boga-
mi-wojownikami, zawsze posługującymi się w walce środ
kami militarnymi, Srogi Władca ma swego rodzaju mo-
n�pol na inną broń  magię.  Wokół Waruny  który
J?st wszak najbardziej niezwycię\onym z bogów  nie
^tworzył się mimo to mit walk. Jego potę\ny orę\,
Wł H� ' czarów, to �maja Asury�, magiczna siła
świ fC^' ,^z'ęki której sprawuje on rządy i utrzymuje
w równowadze. Najczęściej przedstawia się ją w for-
hb w1111^' w?z^a b^dz więzów (pasa)  rzeczywistych
bóg-wo ś0nych" W opozycji do Waruny stoi Indra,
czny " '�Wnik, bohater niezliczonych pojedynków, wale-
śtiiaj
piorunem, chętnie podejmujący ryzyko Za�bs SI?gający pO
zwycięstwo". Podobną opozycję 2eus wai�Wa mo\na w odniesieniu do Grecji.
O ile tyle 1 12^ ! Jest sprzymierzeńcem w trudnych wojnach, ie" .anos n'e
bierze udziału w walce; w jego le-e ^ śladu walk, choć jest on zarazem nąj-
106
Ohrazv i symbole
sro\szym i najtrudniejszym do obalenia królem: s\vv h ewentualnych rywali, w
końcu nie ułomków, zarnvk w obezwładniającym uścisku, dokładnie rzecz biorą 
�związuje�, krępuje łańcuchami w piekle". W mitolo giach nordyckich  Odyn jest
wprawdzie wodzem, przv. wódcą wojowników na tym i na tamtym świecie, ale ani w
Eddzie pisanej prozą, ani w Eddzie poetyckiej nie ma wzmianki o tym, by sam
walczył... Ma on wiele magicznych  darów": dar wszechobecności (albo
przynajmniej natychmiastowego przemieszczania się), umiejętność zmieniania
postaci i dar nieograniczonej metamorfozy; wreszcie i przede wszystkim  moc
odbierania wzroku, słuchu, parali\owania przeciwników oraz czynienia ich broni
bezu\yteczną..."1. Wreszcie, w tradycji rzymskiej, magicznym siłom, jakich
u\ywa Jupiter, włączając się do walki jako wszechmocny czarnoksię\nik, [ Pobierz całość w formacie PDF ]

  • zanotowane.pl
  • doc.pisz.pl
  • pdf.pisz.pl
  • g4p.htw.pl
  •  
     

    Drogi uĹĽytkowniku!

    W trosce o komfort korzystania z naszego serwisu chcemy dostarczać Ci coraz lepsze usługi. By móc to robić prosimy, abyś wyraził zgodę na dopasowanie treści marketingowych do Twoich zachowań w serwisie. Zgoda ta pozwoli nam częściowo finansować rozwój świadczonych usług.

    Pamiętaj, że dbamy o Twoją prywatność. Nie zwiększamy zakresu naszych uprawnień bez Twojej zgody. Zadbamy również o bezpieczeństwo Twoich danych. Wyrażoną zgodę możesz cofnąć w każdej chwili.

     Tak, zgadzam siÄ™ na nadanie mi "cookie" i korzystanie z danych przez Administratora Serwisu i jego partnerÄ‚Ĺ‚w w celu dopasowania treĹ›ci do moich potrzeb. PrzeczytaĹ‚em(am) PolitykÄ™ prywatnoĹ›ci. Rozumiem jÄ… i akceptujÄ™.

     Tak, zgadzam siÄ™ na przetwarzanie moich danych osobowych przez Administratora Serwisu i jego partnerÄ‚Ĺ‚w w celu personalizowania wyĹ›wietlanych mi reklam i dostosowania do mnie prezentowanych treĹ›ci marketingowych. PrzeczytaĹ‚em(am) PolitykÄ™ prywatnoĹ›ci. Rozumiem jÄ… i akceptujÄ™.

    Wyrażenie powyższych zgód jest dobrowolne i możesz je w dowolnym momencie wycofać poprzez opcję: "Twoje zgody", dostępnej w prawym, dolnym rogu strony lub poprzez usunięcie "cookies" w swojej przeglądarce dla powyżej strony, z tym, że wycofanie zgody nie będzie miało wpływu na zgodność z prawem przetwarzania na podstawie zgody, przed jej wycofaniem.